Świński zakręt

Podlascy hodowcy najpopularniejszych u nas stworzeń mięsodajnych czyli świń, mają nie lada problem. Jak zbyć to, co już po chlewie gania, a jeżeli to się w końcu uda, pozostaje pytanie: co dalej z hodowlą? 

Wszystko wskazuje na to, iż problem przytargały do Polski - z sąsiedniej Białorusi - dziki. Tym problemem jest Afrykański Pomór Świń, choroba znana powszechnie jako ASF (łac. Pestis africana suum; ang. African swine fever), a po naszemu wirusowa posocznicowa choroba świń. Wirus „gościł” już w Europie w latach 60 i 70 ubiegłego wieku (w Portugalii, Hiszpanii, Włoszech, Francji). Około 2007 roku pojawił się w krajach Zakaukazia, skąd poprzez Rosję i Ukrainę ruszył na kolejny podbój naszego kontynentu. Na przełomie 2012/13 roku ASF był już na Białorusi. Wspomniałem o dzikach, ponieważ choroba  dotyka jedynie świnie domowe i spokrewnione z nimi dziki. Głównymi nosicielami zarazy są wolno żyjące dziki, o czym świadczą fakty, iż pierwsze przypadki pomoru na naszym terenie w 2014 roku stwierdzono u padniętych dzików. Stwierdzono również inne sposoby rozprzestrzeniania wirusa np. przypadki niekontrolowanego handlu zakażonymi prosiętami. Dzika świnia nie uznaje granic zarówno tych międzypaństwowych, jak i naturalnych w postaci rzek, bagien i innych trudnodostępnych terenów. Migrujące pomiędzy stadami samce, są zdolne w przeciągu kilku miesięcy zarazić pogłowie na znacznym obszarze kraju. 

http://www.wetgiw.gov.pl/artykuly/120/pliki/20160906014201_regionalizacjapl2016safeguard.png

 Skutki wystąpienia choroby są niezwykle dotkliwe. Wybiciu podlega zakażone stado, które przy prawie 100% śmiertelności tej choroby i tak nie miałoby szans przeżycia. Likwidowane są też świnie z zagrożonego obszaru, natomiast w rozległych strefach ochronnych obowiązują restrykcyjne ograniczenia sprowadzające się ostatecznie do wstrzymania produkcji.   W efekcie setki gospodarstw rolnych wschodniej ściany zorientowanych na produkcję trzody chlewnej, stanie przed koniecznością zmiany profilu produkcji. Ktoś powie: jaki problem, mogą przecież dalej hodować np. bydło albo drób. Oczywiście, że mogą zmienić profil produkcji, tylko wiąże się to z potrzebą adaptacji budynków i pozostałej infrastruktury. Wymaga to czasu i ogromnych nakładów finansowych, których nikt nie zamierza rekompensować. Jeżeli przyjmiemy do wiadomości fakt, iż znaczna część rolników jest w większym lub mniejszym stopniu zadłużona, to okaże się, że nie mają oni żadnych zdolności kredytowych, a w niektórych przypadkach stają w obliczu niewypłacalności już zaciągniętych zobowiązań. Pamiętajmy, że niektóre chlewnie przechodziły gruntowną modernizację albo powstawały w ostatnich latach, o tych gospodarstwach, gdzie ASF zjawił się w trakcie realizacji inwestycji nie wspominając. Nic dziwnego, że widmo bankructwa a przynajmniej utraty dochodów wyprowadziło rolników na drogi. W pierwszej połowie października chłopi blokowali dwa główne na naszym terenie szlaki komunikacyjne dk2 i dk19. Protesty, jak również próby uzyskania osobistej audiencji u ministra rolnictwa delegacji samorządowców i związkowców spełzły na niczym. Z kwitkiem zostali też odprawieni z siedziby prezesa rządzącej partii, co powiększyło jedynie ich frustrację. Po miesiącu bezczynności motywowani przez kolegów samorządowców zbliżonych do obozu władzy, pewne zainteresowanie sprawą zaczęli przejawiać parlamentarzyści, chociaż bezpośredniego kontaktu z rolnikami raczej unikają. Tymczasem narasta fala wzajemnych uprzedzeń i oskarżeń. 

Rolnicy mają pretensje do zakładów mięsnych, bo te nie chcą skupować podlaskiej wieprzowiny. Ich właściciele twierdzą, że nie będą dokładać do interesu, gdyż mięso to wymaga większego reżimu technologicznego podnoszącego koszty produkcji, za które konsument nie jest gotowy płacić. Chłopi mają też pretensje do myśliwych i służb ochrony środowiska za nieskuteczny odstrzał sanitarny dzików. Ci zaś odpierają, że mają związane ręce przepisami i wadliwymi procedurami łowieckimi, których nikt nie chce usprawnić. Zarzuty kierowane są również do służb weterynaryjnych, samorządowców i władzy centralnej. 

Podczas specjalnej sesji, 18 października, rada powiatu bialskiego po konsultacjach z rolnikami, sołtysami oraz samorządowcami gminnymi, uchwaliła apel skierowany do rządu i parlamentarzystów, w którym wnioskują o konkretne działania ochronne dla rolników. Czy odniesie on jakiś skutek? Nie robiłbym sobie wielkich nadziei. Rolnicy nie są zbyt rozpieszczaną przez nasze rządy grupą społeczną. Tymczasem wielkie nadzieje robią sobie sektory rolnictwa państw zachodnich, które zapewne tak pokierują polityką unijną, żebyśmy przyjęli na klatę cały ciężar zatrzymania epidemii na swoim terenie, najlepiej po wschodniej strony Wisły, a przy okazji wykrwawili lokalnych producentów trzody chlewnej. Do osiągnięcia celu niewiele im brakuje. Pogłowie świń w 2015 roku było niższe o 6% w stosunku do roku 2014 a na przestrzeni ostatnich 10 lat spadek wyniósł ok. 45%. Agonię producentów wieprzowiny może przyspieszyć przyjęcie przez UE ustaleń umowy gospodarczo – handlowej CETA. 

No cóż, nie zazdrośćmy rolnikom wartych kilkaset tysięcy zł. ciągników i maszyn, bo to są narzędzia ich pracy, a nie wyznaczniki luksusu; sprzęt, do którego w wielu przypadkach pierwsze prawo mają banki. Niczym dobrym nie może też skończyć się sytuacja, gdzie większość rolników nastawi się na masową produkcję drobiu lub bydła, jak pamiętamy, te rodzaje produkcji również nękają różne zarazy, a przy masówce ryzyko strat może być ogromne.